Khi ánh nắng của tháng Năm bắt đầu chói chang, thì ai cũng biết rằng ngày lễ Chiến Sĩ Trận Vong đang trở về. Đây là một trong những ngày lễ trọng đại nhất của Hoa Kỳ. Ngày để dân Mỹ tri ân và tưởng niệm các vị anh hung còn sống hay đã hy sinh trong các trận chiến, sau cuộc nội chiến 1860.
Nhiều nơi, các hội đoàn cựu quân nhân Quân Lực VN Cộng Hòa cũng đã được mời đến tham dự các buổi lễ tưởng niệm, tri ân cùng với cựu quân nhân Hoa Kỳ tổ chức tại khuôn viên các nghĩa trang, đặc biệt các nghĩa trang quân đội.
Tại nghĩa trang Moore, Arlington, TX mỗi năm, ngày Memorial Day, phái đoàn của Việt Nam cũng được mời một cách long trọng để cùng vơi phái đoàn cựu quân nhân Mỹ và các quốc gia khác cùng nhau tưởng nhớ các vị anh hung đã vị quốc vong thân. Đặc biệt hơn nữa, phái đoàn của cộng đồng Việt được hát Quốc Ca Việt Nam Cộng và cùng với các đoàn thể khác, đặt vòng hoa tưởng niệm trước khan đài.
Người Việt tị nạn Cộng Sản nhân dịp này cũng ghi ơn 58,000 binh sĩ Hoa Kỳ đã hy sinh và còn hàng nghìn người vẫn còn mất tích trong cuộc chiến tranh Việt Nam. Họ đã từng là đồng minh, sát cánh với quân lực Việt Nam Cộng Hoà cố chăn đứng làn song đỏ từ phương bắc. Quân đội Hoa Kỳ cũng như quân đội Việt Nam Cộng Hòa đã chiến đấu anh dũng để bảo vệ lý tưởng tự do, những người lính không thua ngoài mặt trận, nhưng đã thua trong ván bài chính trị mà phong trào phản chiến đã đóng góp một phần lớn cho sự thất trận của miền Nam.
Từ đó cảnh tương tàn mới thật sự bắt đầu. Kẻ thắng thế miền Bắc đã trả thù tàn bạo quân dân cán chính miền Nam. Những người lính miền Nam đã bị bỏ vào những ngục tù dã man nhất thế giới, họ bị bỏ đói, bị làm lao động, bị đánh đập, bị giết chết bằng nhiều cách khác nhau. Chế độ của kẻ chiến thắng đã rõ nét là của những tên hèn hạ, hung ác, vô nhân. Họ trả thù những người còn sống sót, mà họ cũng không từ nan trả thù cả những người đã chết.
Rõ nét nhất là bức tượng tiếc thương tại nghĩa trang Biên Hoà đã bị Cộng Sản giựt sập sau khi cưỡng chiếm miền Nam. Nghĩa trang Biên Hoà trở thành hoang vu, mộ bia bị đập phá, cây cối mọc um tùm, đường bộ ngang dọc…. không người chăm sóc. Nhà cầm quyền Cộng Sản đã muôn biến nghĩa trang quân đội thành nghĩa trang dân sự để dễ bề san bằng, hoặc di chuyển mộ phần đi nơi khác trong kế hoạch xóa đi dấu vết nơi nằm xuống của những người đã hy sinh xương máu bảo vệ quê hương.. Nhìn cảnh tang hoang bị chà đạp của nghĩa trang ai cũng phải nhỏ lệ xót thương; Trong khi mồ mả của chiến binh miền Bắc thì được sơn phết chăm sóc cẩn thận, chứng tỏ sự trả thù hèn hạ của những bộ óc “đỉnh cao trí tuệ”
Trong khi nhìn lại lịch sử nước Mỹ, sau cuộc phân tranh nam bắc kéo dài 4 năm, chỉ huy quân Miền Nam là tướng Robert E. Lee ra đầu hàng tại Richmond, thủ đô của Virginia, tướng Lee đã nói với các binh sĩ “Hãy từ bỏ long hận thù và để thế hệ con cháu của quý vị nhớ rằng họ đều là đồng bào, là công dân của nước Mỹ” và tướng thắng trận Grant thì lại nhắc nhở quân lính không được ăn mừng và đã nói rằng :”những kẻ thua trận, chính là đồng bào của chúng ta đây”. Và chính nhờ lời nhắc nhở này mà hàng chục vạn tù binh đã được bình an trở về với gia đình trong sự tôn trọng tuyệt đối của phe chiến thắng.
Sau đó, tổng thống Abraham Lincoln đã ra lệnh cho thu thập lại tất cả thi hài của lính của 2 miền nam bắc, khoảng 7,000 người để an tán tại Nghĩa Trang Quốc Gia ngày 19-9-1863. Cố nhạc sĩ Nguyễn Đưc Quang cảm khái Nghĩa Trang Quốc Gia Hoa Kỳ đã viết :”…Về đây, cùng tới đây, chia nhau nghĩa trang này, không lời hờn oán đắng cay, Bắc Nam cùng mạch sống thắng thua đều anh hùng, bốn mùa hoa nở rộ, dưới mộ đài hung tráng, chung dòng tổ quốc ghi công”.
Trong khi những anh hung chiến sĩ VNCH tại Nghĩa Trang Biên Hoà, ngậm ngùi uất ức có khác gì những giòng thơ của Thanh Nam: “Ta như người lính vừa thua trận, nằm giữa sa trường nát gió mưa…” sa trường đây là chốn nghĩa trang đã bị nát tan- không chỉ bởi gió mưa mà nát tan do bọn cầm quyền hèn hạ đập phá, trả thù. Nhưng hình ảnh oai hung của các anh không bao giờ xóa nhòa trong long người dân Việt và dầu các anh có thua trong một cuộc chiến tranh không cân xứng, nhưng các anh đã hoàn thành phương châm: Tổ Quốc, Danh Dự, Trách Nhiệm.
Thu Nga